Историја и култура

Драч, еден од најстарите градови на Балканот со историја од над 3.000 години, претставува живописна медитеранска дестинација каде античките споменици се спојуваат со модерните туристички удобности. Основан во 627 година п.н.е. од грчки колонисти под името Епидамнос, градот станал клучен трговски јазол под римската власт (познат како Дирахиум) и западниот крај на познатиот пат Via Egnatia. Неговата стратешка местоположба на Јадранскиот брег го направила центар на воени и културни пресметки низ вековите, од византиските судири со Бугарите и Србите до средновековните борби меѓу Венеција, Сицилија и локалните владетели.

Драч е дом на еден од најголемите римски амфитеатри на Балканот, изграден во II век н.е. за 15.000 гледачи, кој и денес е симбол на градот. Во близина се наоѓаат и остатоците од византиската тврдина изградена од царот Анастасиј I (роден во Драч во 430 година), чии ѕидови биле високи 12 метри и дебели доволно за да ја издржат серијата напади од варварите и средновековните кралства. Оваа тврдина, заедно со урнатините од римските бањи и византискиот форум од V–VI век, ја истакнуваат улогата на Драч како воено и административно средиште на византиската Тема Драч, основана во IX век.

Едно од најзначајните културни богатства на градот е мозаикот „Убавицата од Драч“ од IV век п.н.е., откриен во 1916 година. Ова полихроматско ремек-дело, кое прикажува женска глава на црна позадина, првично служело како  украс на подот во луксузна вила, а денес е изложено во Националниот историски музеј во Тирана. На религиозниот план, поранешната архиепископија во Делбништ (основана во XIX век) играла клучна улога во воспоставувањето на првите албански училишта и настаните пред прогласувањето на независиноста во 1912 година. Иако оваа зграда била оштетена во земјотресите и за време на комунистичкиот режим, нејзиното обновување од 2023 година го истакнува нејзиниот статус како „споменик на културата“.

Во последните години, Драч активно го промовира културниот туризам преку проекти за реставрација на споменици и инсталирање на информативни табли за посетителите. Археолошкиот музеј на градот, сместен на улица Таулантија, нуди детален преглед на античкото наследство, додека Етнографскиот музеј (посветен на глумецот Александар Моиси) и уметничката галерија на плоштадот Илирија ги прикажуваат модерните културни слоеви. Летните фестивали и настани, како и живите музички настапи што ги комбинираат традиционалните албански мелодии со современи жанрови, ја одразуваат динамичната креативна енергија на градот.

Драч успева да ги балансира милениумските историски слоеви со модерните потреби, претворајќи се во жив музеј каде секој камен зборува за епохите што го обликувале. Од античките ѕидови што ги шетале Цезар и византиските цареви до плажите каде денес се одржуваат меѓународни музички настани, градот останува симбол на отпорност и културен синкретизам. Неговиот идентитет како „вечен град“ не е само метафора, туку жив доказ за способноста на културата да ги надмине временските и политичките предизвици